Termijnen bij eventuele ontbindingsverkiezing

De Kiesraad heeft geconstateerd dat er veel vragen en misverstanden zijn over de termijnen bij een eventuele ontbindingsverkiezing. Mocht besloten worden tot vervroegde verkiezingen, dan geldt voor het bepalen van de verkiezingsdatum het volgende

Beeld: ©Teun Berserik

De datum waarop de stemming wordt gehouden, is afhankelijk van het officiële, koninklijke besluit tot ontbinding van de Tweede Kamer.

De Grondwet bepaalt dat een besluit tot ontbinding tevens voorziet in de opdracht tot een nieuwe verkiezing en tot het samenkomen van de nieuw gekozen kamer binnen drie maanden na het formele ontbindingsbesluit. In het ontbindingsbesluit wordt de dag van kandidaatstelling bepaald. Volgens de Kieswet moet de dag van kandidaatstelling plaatsvinden binnen 40 dagen na de datum van het ontbindingsbesluit. Op de 43e dag na de dag van kandidaatstelling vindt dan de stemming plaats. De eerste vergadering van de Tweede Kamer in nieuwe samenstelling vindt normaalgesproken acht dagen na de verkiezing plaats. De tussenliggende periode wordt gebruikt voor het vaststellen van de verkiezingsuitslag en de benoeming van de gekozen kandidaten door de Kiesraad, en het geloofsbrievenonderzoek.

Samengevat ziet dit er als volgt uit:
• dag van ontbindingsbesluit (dag 'x')
dag van kandidaatstelling (x + maximaal 40 dagen)
• dag van stemming (43e dag na dag van kandidaatstelling)
• eerste vergadering nieuwe Kamer (x + maximaal 3 maanden)
Er zijn geen regels voor het moment waarop een officieel besluit tot ontbinding van de Tweede Kamer moet worden genomen. Soms zit er tussen de val van een kabinet en de daadwerkelijke ontbinding van de Tweede Kamer een wat langere periode. Dit biedt bij voorbeeld de mogelijkheid een zodanige verkiezingsdatum te kiezen, dat de verkiezing niet in een vakantieperiode valt. Zo zat er in 1982 49 dagen tussen de val van het kabinet (12 mei) en het formele ontbindingsbesluit (30 juni), terwijl het er in 2002 maar 14 waren.