Tweede Kamer stemt in met verbeteringen verkiezingsproces
De Tweede Kamer heeft op 12 maart ingestemd met een verzamelwet die voorziet in een aantal verbeteringen in het verkiezingsproces. De wijzigingen vloeien voor een belangrijk deel voort uit de evaluaties van de laatste paar verkiezingen. De regering acht het van belang dat de wijzigingen nog vóór de eerstvolgende reguliere verkiezingen, de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2014, in werking treden.
Het wetsvoorstel moet nog wel in de Eerste Kamer worden behandeld en aangenomen.
Opleiding stembureauleden en verlichting werkzaamheden
Op grond van een wijziging wordt het volgen van een training verplicht voor stembureauleden. Bij de benoeming kan dan worden getoetst of stembureauleden over voldoende kennis beschikken om hun taak naar behoren te kunnen uitoefenen. Daarnaast leidt het voorstel tot een belangrijke verlichting van de werkzaamheden van stembureauleden. Zij hoeven minder tellingen in het proces-verbaal op te nemen.
Volmachtstemmen
In de Kieswet wordt expliciet opgenomen dat een kiezer geen volmacht mag verlenen in het stemlokaal. Een kiezer die zich in het stemlokaal bevindt, is immers in staat om zelf aan de stemming deel te nemen. Verder is bepaald dat voortaan ook het aantal volmachtstemmen wordt bijgehouden.
Aanpassing verkiezingsdata
Om te voorkomen dat de verkiezingsdatum in de toekomst samenvalt met een christelijke of nationale feest- of gedenkdag (Aswoensdag, Biddag voor Gewas en Arbeid), danwel in de voorjaarsvakantie valt, wordt de regeling voor vaststelling van de verkiezingsdatum aangepast. Deze aanpassing leidt er toe dat de eerst komende reguliere verkiezingen – de gemeenteraadsverkiezingen – op 19 maart 2014 plaatsvinden.
Kiezers buiten Nederland
De Kamer wil het kiezers buiten Nederland makkelijker maken om te stemmen. Deze groep kiezers kan zich voortaan elektronisch voor verkiezingen registreren. Ook kunnen zij eventueel hun stem uitbrengen met een andere kleur dan rood – ook mag gestemd worden met zwart, blauw of groen. Tevens wordt de groep kiezers die vanuit het buitenland per brief kan stemmen uitgebreid. Kiezers die in Nederland wonen, maar die tijdelijk in het buitenland verbleven, konden voorheen alleen briefstemmen als ze voor beroep of werkzaamheden langdurig in het buitenland verbleven. In de toekomst kan ook een kiezer die om andere redenen (zoals studie) langdurig in het buitenland verblijft per brief stemmen.
Centrale kandidaatstelling en ondersteuningsverklaringen
Voortaan kunnen alle politieke parijen bij Tweede Kamerverkiezingen hun kandidatenlijsten op één plek inleveren, namelijk bij de Kiesraad. Voorheen was ‘centrale kandidaatstelling’ alleen onder bepaalde voorwaarden mogelijk. Verder krijgen nieuwe politieke partijen meer tijd om ondersteuningsverklaringen te verzamelen, namelijk twee weken in plaats van één week. Het aantal ondersteuningsverklaringen dat een nieuwe partij moet verzamelen in kieskring 20 (Bonaire) wordt verlaagd van dertig naar tien. Dit houdt verband met het inwonersaantal van de eilanden. Ook bleek het voor nieuwe partijen lastiger om het aantal benodigde ondersteuningsverklaringen te verzamelen vanwege de ligging van deze kieskring.
Processen-verbaal stembureaus
Kiezers kunnen voortaan de inhoud van de processen-verbaal van de stembureaus inzien. Deze komen ter inzage bij de gemeente te liggen. Tevens moeten eventuele verschillen tussen het aantal kiezers dat tot de stemming is toegelaten en het aantal getelde stemmen in het proces-verbaal worden toegelicht.
Kiesrecht eilandsraadverkiezingen
Op grond van een wijziging krijgen ook niet-Nederlanders na vijf jaar verblijf in Nederland kiesrecht voor de eilandsraadsverkiezingen. Aanleiding voor deze wijziging is een uitspraak van het Gemeenschappelijke Hof waarin bepaald werd dat niet-Nederlanders op dezelfde wijze als bij gemeenteraadsverkiezingen moeten kunnen deelnemen aan eilandsraadsverkiezingen
Vervroegen dag kandidaatstelling
De dag waarop politieke partijen hun kandidatenlijsten voor een verkiezing moeten inleveren (de dag van kandidaatstelling) wordt met één dag vervroegd. Hierdoor is er meer gelegenheid voor de Kiesraad (het centraal stembureau) om de lijsten te controleren.
Eisen aan programmatuur berekening verkiezingsuitslag
In het wetsvoorstel is een grondslag opgenomen om eisen te stellen aan de software die gebruikt wordt bij het berekenen van de verkiezingsuitslag, zoals de door de Kiesraad ontwikkelde Ondersteunende Software verkiezingen (OSV).