Van stemfie tot zetelroof: spelregels voor het verkiezingsproces
‘Ik hoop dat dit boek duidelijk maakt dat we er alles aan doen om de verkiezingen zo transparant en eerlijk mogelijk te laten verlopen. Omdat vertrouwen de belangrijkste pijler is onder onze representatieve democratie, denk ik dat het de politiek en de samenleving in die zin dichter bij elkaar kan brengen.‘ Aldus de Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg bij het in ontvangst nemen van de uitgave ‘De Tweede Kamerverkiezingen in 50 stappen’ tijdens het symposium dat de Kiesraad op woensdag 14 mei organiseerde. De Kamervoorzitter ontving het eerste exemplaar van de uitgave uit handen van Henk Kummeling, voorzitter van de Kiesraad.
Auteurs Niels van Driel en Ron de Jong beschrijven in de uitgave het verkiezingsproces van stap tot stap: van het bepalen van de verkiezingsdatum tot de toelating van gekozen kandidaten tot de Kamer en de vernietiging van de stembiljetten.
Stemgeheim: recht of plicht?
Tijdens het symposium ging auteur Ron de Jong, onderzoeker bij de Kiesraad, in op het stemgeheim bij verkiezingen. De actuele discussie rond de zogenoemde ‘stemfie’ roept de vraag op of stemgeheim een recht is waarvan de kiezer wel of geen gebruik maakt, of dat stemgeheim in alle fasen van de verkiezing verplicht zou moeten zijn. We staan pas aan het begin van de discussie over deze kwestie, concludeerde De Jong.
Zetelroof en politiek neutrum
Spreker Douwe Jan Elzinga, hoogleraar staatsrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen, besprak in zijn bijdrage het belang van de ‘rigiditeit’ en neutraliteit in en van (de handhaving van) kieswettelijke ‘spelregels’. Deze spelregels moeten niet worden gepolitiseerd. Zo is het zijns inziens gerechtvaardigd om afspraken die partijen met kandidaten hebben gemaakt, over het opgeven van hun zetel bij al dan niet geforceerde afsplitsing, te ‘overrulen’. En in registratie van (namen van) partijen, stelde hij, zijn afwegingen omtrent de politieke grondslagen van partijen niet op hun plaats. Elzinga prees in dit verband het optreden van de Kiesraad, vooral in de recente periode, maar riep de Kiesraad op scherp te blijven.
Invloed van politiek en bestuur op verkiezingsproces
Gert Schutte, oud-politicus en oud-lid van de Kiesraad, zoomde in op de invloed die bestuur en politiek, hadden en hebben op het verkiezingsproces. Betrokkenheid van politiek bij dit proces is goed, volgens Schutte, maar onafhankelijkheid is een noodzakelijke waarborg voor een goed verkiezingsproces. Enige afstandelijkheid is dus op zijn plaats.
Uitgave ‘De Tweede Kamerverkiezingen in 50 stappen’
Via de website van uitgeverij Boom is de uitgave te koop.