Advies tellen van de stemmen in 'experimenteergemeenten' tijdens provinciale staten- en waterschapsverkiezingen
Bij de gecombineerde provinciale staten- en waterschapsverkiezingen op 18 maart 2015 wordt in circa 30 gemeenten geëxperimenteerd met het tellen van de stemmen op één of meer centrale locaties in de gemeente – en niet meer in de afzonderlijke stembureaus. Voor deze zogenoemde experimenteergemeenten worden voorzieningen getroffen die nodig zijn voor de gecombineerde verkiezingen, zoals een voorziening voor het geval stembiljetten op de verkeerde tellocatie worden gebracht. De kans bestaat namelijk dat sommige kiezers hun stembiljet in de verkeerde stembus gooien. De Kiesraad adviseert te evalueren hoe vaak dat voorkomt en welke factoren daarop van invloed zijn, zoals de plaatsing en het opschrift van de stembus. Daarnaast wordt geadviseerd de gevolgen van verkeerde stembiljetten in de verkeerde stembus voor de telling, voor zover mogelijk, vast te leggen om het telproces inzichtelijker te maken.
Leden van de stembureaus en gemeentelijk stembureaus corrigeren de fout van verkeerde stembiljetten in verkeerde stembussen bij het tellen van de stemmen. Op deze manier wordt gewaarborgd dat alle stemmen die voor een verkiezing zijn uitgebracht bij de uitslagberekening worden betrokken. Nadat voor iedere verkiezing de stemtotalen per kandidatenlijst en de aantallen ongeldige en blanco stemmen door het stembureau zijn vastgesteld, worden de verkiezingsbescheiden in pakketten gedaan en verzegeld. Vervolgens wordt één transportbox naar het gemeentelijk stembureau voor de provinciale statenverkiezing overgebracht en één transportbox naar het gemeentelijk stembureau voor de waterschapsverkiezingen.
Verdere uitwerking in Experimentenbesluit en - regeling
Wanneer het gemeentelijk stembureau op zijn beurt vermoedt dat stembescheiden van de verkiezing waarvoor het centraal stembureau is in de verzegelde pakken van een andere verkiezing terecht zijn gekomen, mag het deze pakken openen om de eigen stembescheiden eruit te halen. De mogelijkheid voor het centraal stembureau om verzegelde pakken te openen roept bij de Kiesraad enkele vragen op, zoals wat er moet gebeuren met het stembiljet dat per ongeluk bij het verkeerde gemeentelijk stembureau is beland, terwijl het andere gemeentelijk stembureau de telling al had afgerond en daarvan proces-verbaal heeft opgemaakt. Meer uitwerking hierover in het Experimentenbesluit en de Experimentenregeling kan de transparantie van het proces vergroten.