Advies Wijziging Tijdelijke experimentenwet stembiljetten en centrale stemopneming voor experimenten
De Kiesraad ondersteunt het voornemen van minister Plasterk om het onderzoek naar een nieuw stembiljet voor kiezers in het stemlokaal te hervatten. Hij kan zich ook vinden in zijn beslissing om een experiment uit te voeren met het stembiljet dat, blijkens evaluatie, al eens succesvol door Nederlandse kiezers in het buitenland is gebruikt. Wel herinnert de Raad aan een eerder gemaakte opmerking dat de voorgestelde regeling, waarbij een stem op een partij geldt als een stem op de lijsttrekker van die partij, ertoe kan leiden dat sluipenderwijs de partijstem in het Nederlandse kiesstelsel wordt ingevoerd.
Stemprinter en stemmenteller
Naast het experiment met een nieuw stembiljet continueert de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties het onderzoek naar een stemprinter en stemmenteller. Dit roept de vraag op wat de verhouding is tussen deze twee ontwikkeltrajecten, en of op basis van het huidige wetsvoorstel in de toekomst eventueel ook experimenten met een stemprinter en/of stemmenteller gehouden kunnen worden. De Kiesraad zou dit een wenselijke ontwikkeling vinden.
Logo's en foto's
Het ontwerpvoorstel voorziet in de mogelijkheid logo’s van politieke partijen en foto’s van kandidaten op stembiljetten af te drukken. De Kiesraad stelt voor de registratieprocedure voor logo’s te vereenvoudigen in die zin dat de aanlevering van één formaat logo afdoende wordt geacht. Met betrekking tot de foto’s ziet de Kiesraad complicaties in de uitvoering en wijst op mogelijk onbedoelde gevolgen als beïnvloeding van stemgedrag. Geadviseerd wordt in de toelichting de voor- en nadelen van de publicatie van foto’s van kandidaten op het stembiljet nader uiteen
te zetten.