Voortgezet Kamerdebat evaluatie Tweede Kamerverkiezing 2017
Op 14 september 2017 is het debat over de evaluatie van de laatste Tweede Kamerverkiezing voortgezet. Aanleiding voor het debat was de evaluatie van minister Plasterk van BZK waarin hij inging op de gemaakte fouten in de vaststelling van de uitslag, voorgenomen wijzigingen in de Kieswet, stemmen vanuit het buitenland en toegankelijkheid van stemlokalen. Aanwezige politieke partijen stelden met name vragen over de hiervoor genoemde vier onderwerpen en over digitalisering van het verkiezingsproces en hulp(middelen) voor kiezers met een visuele beperking om zelfstandig te kunnen stemmen. Aan het eind van het debat zijn 5 moties ingediend. Over deze moties stemt de Kamer op een later moment.
Minister Plasterk heeft in reactie op de inbreng gesproken over de voordelen van een kleiner stembiljet, zowel met het oog op het gebruik daarvan door kiezers met een beperking als met het oog op het (elektronisch) tellen ervan. De minister vindt het echter niet op zijn weg liggen om een hernieuwd wetsvoorstel hierover in te dienen en laat dit over aan een volgend kabinet. De SP heeft aangedrongen om dit toch eerder te doen, maar vond hierin geen steun.
Toegankelijkheid en bijstand
De minister heeft toegezegd om met gemeenten te bespreken of de hulpmiddelen voor slechtzienden voldoen of waar nog verbetering mogelijk is. De aanpassing om voortaan te eisen dat 100% van de stemlokalen toegankelijk moet zijn, laat hij door de hoge uitvoeringsconsequenties over aan een nieuw kabinet. Wat betreft het voorstel om kiezers met een geestelijke beperking bijstand toe te staan, heeft hij gezegd dat het aan het nieuwe kabinet is om de wetgeving hier desgewenst op aan te passen.
Stemmen vanuit het buitenland
Volgens minister Plasterk is al veel winst behaald nu kiezers in het buitenland zich permanent kunnen registreren. Hij vindt het daarom niet nodig om kostbare track&trace verzendingen of koeriersdiensten in te zetten. Wel kan hij zich voorstellen dat er in meer landen briefstembureaus ingesteld worden om het stemmen in die landen minder afhankelijk te maken van de (internationale) post. Hij gaat hierover in gesprek met de minister van Buitenlandse Zaken. Daarnaast heeft hij gemeld dat er momenteel aanpassingen onderzocht worden voor de retourenvelop en een digitaal briefstembewijs.
Het vaststellen en verzamelen van uitslagen
De minister ziet geen noodzaak in het creëren van een wettelijke bevoegdheid voor de Kiesraad om uitslagen te verzamelen. Het ministerie van BZK heeft momenteel een wetsvoorstel in ontwerp met daarin enkele toegezegde verbeteringen in het proces van het vaststellen van de uitslag, zoals het stellen van eisen aan gebruikte software (inclusief stembureauapp) en transparantie van uitslagen. De wens van de SP om dit al voor maart 2018 af te ronden, acht de minister niet reëel. Hij verwacht deze wijzigingen met het oog op de gecombineerde waterschaps- en provinciale statenverkiezingen in 2019 te kunnen doorvoeren.
Moties
In de tweede termijn van het debat zijn enkele moties ingediend: over het onderzoeken van mogelijkheden om belemmeringen voor kiezers met een beperking weg te nemen (GL, PvdD, SP), over een evenwichtige man-vrouwverhouding in een aankomend kabinet (PvdD), over het indienen van een wetsvoorstel voor een nieuw stembiljet (SP), over het verbeteren van het accreditatiestelsel van waarnemers (PvdD, GL) en het inrichten van stemlokalen in onderwijsinstellingen om de opkomst onder jongeren te bevorderen (DENK). Over deze moties wordt op een later moment gestemd.