Kiesraad evalueert verkiezingen Europees Parlement en Eerste Kamer 2019
De verkiezingen voor de leden van het Europees Parlement (23 mei) en de Eerste Kamer (27 mei) zijn goed verlopen – op enkele incidenten na. Dit concludeert de Kiesraad in zijn advies ter evaluatie van beide verkiezingen. Wel doet de Kiesraad naar aanleiding van deze verkiezingen enkele aanbevelingen. Zo wordt geadviseerd de training van stembureauleden op een paar punten te verbeteren, met name over het geven van hulp aan bepaalde groepen kiezers in het stembureau. Ook wordt ervoor gepleit om in de trainingmeer aandacht te besteden aan de mogelijkheid van kiezers om aanwezig te zijn bij het tellen van de stemmen in de stembureaus. Nu worden kiezers soms weggestuurd.
Met betrekking tot de verkiezingen noemt de Kiesraad in het advies enkele bijzonderheden en incidenten. Bij de verkiezing voor het Europees Parlement zijn in een aantal gemeenten fouten gemaakt bij de bezorging van stempassen. Daarnaast waren in drie stembureaus in de gemeenten Haarlem, Deventer en Brielle verschillen geconstateerd tussen het aantal toegelaten kiezers (stempassen) en het aantal getelde stembiljetten. De Tweede Kamer heeft daarom besloten tot een hertelling van deze drie stembureaus. Dit heeft overigens niet geleid tot een andere zetelverdeling. Bij de Eerste Kamerverkiezing leverde een provincie per ongeluk een verkeerde versie van het proces-verbaal in. Deze fout kon tijdig worden hersteld. Verder bleek na de openbare zitting van de Kiesraad ter bekendmaking van de uitslag van de Eerste Kamer, dat enkele kiezers geen toegang hadden gekregen tot de publieke tribune van de Eerste Kamer. Wel was de zitting te volgen via de livestream van de Eerste Kamer.
Aanbevelingen
De Kiesraad doet in zijn evaluatieadvies verschillende aanbevelingen. Zo wordt geadviseerd om voor alle verkiezingen de leeftijd waarop kandidaten op de lijst mogen staan gelijk te trekken. Dit betekent dat ook voor de Eerste Kamerverkiezing nog vastgelegd moet worden dat een kandidaat jonger dan 18 jaar alleen op de kandidatenlijst mag staan als hij/zij meerderjarig wordt tijdens de zittingsperiode. Ook wordt ervoor gepleit om kiezers in Caribisch Nederland beter voor te lichten over het belang om te gaan stemmen voor de verkiezing van de leden van het Europees Parlement. In het advies staan verder enkele suggesties ter verbetering van de voorlichting aan gemeenten – in verband met de bepaling dat voorlopige uitslagen van de verkiezing van het Europees Parlement niet op de dag van de stemming mogen worden bekendgemaakt. Tevens worden enkele wetstechnische aanpassingen gesuggereerd, o.a. om in het proces-verbaal van de verkiezingsuitslag van de Eerste Kamer ook het aantal blanco stemmen en ongeldige stemmen op te nemen.
Druk verkiezingsjaar
Het jaar 2019 was een druk verkiezingsjaar. Op 20 maart vonden in Nederland al de gecombineerde verkiezingen voor de provinciale staten de waterschappen plaats en in Caribisch Nederland die voor de eilandsraden en de kiescolleges. Over deze verkiezingen heeft de Kiesraad eerder een evaluatieadvies gepubliceerd.