Advies uitvoeringswet kiescollege kiezers buiten Nederland
De uitvoeringswet kiescollege niet-ingezetenen regelt dat kiezers in het buitenland invloed hebben op de samenstelling van de Eerste Kamer. Nu hebben zij alleen invloed op de samenstelling van de Tweede Kamer en het Europees Parlement. De Kiesraad kan instemmen met dit conceptwetsvoorstel, maar vindt dat het op een aantal onderdelen moet worden aangepast.
Het gaat daarbij om de wijze waarop de stemwaarden berekend worden. Dit is de waarde die wordt gegeven aan de stem van een statenlid (of kiescollegelid) bij de Eerste Kamerverkiezing. De waarde verschilt omdat de aantallen provinciale statenleden per provincie niet exact de aantallen inwoners van die provincie weerspiegelen. Door het hanteren van een bepaalde stemwaarde wordt gezorgd dat alle inwoners toch gelijk (weliswaar indirect) invloed hebben op de samenstelling van de Eerste Kamer. De Kiesraad adviseert om geen verschil te maken in de wijze waarop de stemwaarde wordt berekend voor provinciale statenleden en voor kiescollegeleden. Daarbij geeft de raad in overweging voor beide verkiezingen de stemwaarde te bepalen aan de hand van het aantal kiesgerechtigden voor die verkiezingen.
Daarnaast doet de Kiesraad in dit advies enkele suggesties om het makkelijker te maken om je kandidaat te stellen voor het kiescollege. Dit omdat de raad zorgen heeft of er wel voldoende partijen en kandidaten gaan deelnemen. Een lage bereidheid bij partijen en kandidaten verkleint de keuzemogelijkheden voor de kiezers, kan een dempend effect hebben op de opkomst en vergroot de kans op lijstuitputting. De Kiesraad stelt daarom enkele aanpassingen voor om de kandidaatstelling, het aannemen van de benoeming te vergemakkelijken. Dat kiescollegeleden fysiek bijeen moeten komen om te stemmen kan eveneens drempelverhogend werken, zij wonen namelijk in het buitenland. De Kiesraad adviseert hiernaar onderzoek te doen bij politieke partijen en kiezers buiten Nederland of belangengroeperingen.
Mochten er door lijstuitputting toch te weinig kiescollegeleden beschikbaar zijn, dan mag dat er volgens de Kiesraad niet toe leiden dat kiezers buiten Nederland onevenredig veel invloed krijgen op de samenstelling van de Eerste Kamer. Zo is het onwenselijk om de zetel dan toe te wijzen aan een andere lijst of andere zetels een hogere stemwaarde toe te kennen.