Kiesraad: door met het experiment met het nieuwe stembiljet, maar het aantal ongeldige stemmen moet wel omlaag
Tijdens de Europees Parlementsverkiezing van 6 juni 2024 is een experiment uitgevoerd met een nieuw stembiljet in 5 gemeenten. De Kiesraad adviseert de minister om het experiment met het nieuwe stembiljet te vervolgen bij de volgende verkiezing. De Kiesraad dringt er bij de minister op aan om maatregelen te nemen om het aantal ongeldige stemmen te verkleinen.
Wim Kuijken, voorzitter Kiesraad: “We zien dat het nieuwe stembiljet voorziet in een grote behoefte. Een kleiner, handzaam stembiljet vergemakkelijkt in veel opzichten het stem- en telproces. De reacties op het nieuwe stembiljet van kiezers, gemeenten en vrijwilligers op het stembureau en bij het tellen zijn positief. Tegelijkertijd is het aantal ongeldige stemmen in de experimentgemeenten hoger dan in de andere gemeenten. De Kiesraad hecht aan het uitgangspunt dat elke stem telt. Voorkomen moet worden dat mensen onbedoeld een ongeldige stem uitbrengen.”
Ongeldige stemmen
In de gemeenten waar bij de Europees Parlementsverkiezing is geëxperimenteerd met het nieuwe stembiljet is het aantal ongeldige stemmen hoger dan in andere gemeenten. Gemiddeld is in de experimentgemeenten 0,74% van de uitgebrachte stemmen ongeldig verklaard, terwijl dat in de overige gemeenten gemiddeld 0,18% is.
Een groot deel van de ongeldige stemmen is van kiezers die een hoger kandidaatsnummer hebben gekozen dan het aantal kandidaten op de betreffende lijst. Te overwegen valt om die stemmen toe te rekenen aan de lijsttrekker. Daarnaast adviseert de Kiesraad om de voorlichting over en vormgeving van het nieuwe stembiljet grondig te bezien.
Verantwoord opschalen
De Kiesraad steunt vervolgstappen voor een verantwoorde landelijke invoering van dit nieuwe stembiljet. De Kiesraad kan zich voorstellen om een vervolgexperiment te verruimen naar bijvoorbeeld 25 gemeenten.