Kiesraad adviseert formulieren aan te passen om uitslagvaststelling beter uitvoerbaar en transparanter te maken
De Kiesraad adviseert om de formulieren die worden gebruikt door de stembureaus in de fase van uitslagvaststelling verder te vereenvoudigen. Stembureauleden vullen op deze formulieren o.a. het aantal ingeleverde stempassen, de getelde stemmen en eventuele bezwaren in.
Voor het vaststellen van de verkiezingsuitslag worden verschillende formulieren (‘modellen’) gebruikt: processen-verbaal en corrigenda. Ieder stembureau stelt een proces-verbaal op. Met het proces-verbaal legt het stembureau verantwoording af over het verloop van de stemming en over de telling van de stemmen. Wanneer er na hertelling een correctie in het proces-verbaal moet plaatsvinden, wordt dit opgenomen in een corrigendum. De aantallen in het corrigendum vervangen de aantallen zoals deze eerder in het proces-verbaal zijn opgenomen.
Naar aanleiding van het eerdere advies van de Kiesraad in 2023 zijn de processen-verbaal en corrigenda aangepast. Uit onder andere de evaluatie van de Europees Parlementsverkiezing in juni 2024 blijkt dat deze tekstuele wijzigingen een verbetering zijn ten opzichte van de eerdere modellen. Tegelijk blijkt ook dat de modellen nog begrijpelijker kunnen.
Belang van duidelijke formulieren
Wim Kuijken, voorzitter Kiesraad: “Begrijpelijkheid van de processen-verbaal en corrigenda versterkt de uitvoerbaarheid, betrouwbaarheid en transparantie van de verkiezingen. Heldere formulieren zijn eenvoudiger in te vullen door de leden van stembureaus, gemeentelijk stembureaus en hoofstembureaus. Dat vermindert de kans op invulfouten. Bovendien bieden begrijpelijke documenten kiezers meer inzicht in het verloop van het verkiezingsproces.”
Verbetervoorstellen
De Kiesraad geeft een aantal verbetervoorstellen voor 12 modellen die worden gebruikt door stembureaus, gemeentelijk stembureaus, hoofdstembureaus en centraal stembureaus. De wijzigingen die de Kiesraad voor ogen heeft, zijn onder andere tot stand gekomen na gesprekken met gemeenteambtenaren over bijvoorbeeld de evaluatie van de Europees Parlementsverkiezing. De voorgestelde wijzigingen zijn vervolgens aan verschillende gemeenten voorgelegd.
Het gaat om wijzigingen over het samenvoegen van modellen en over vormgeving, opbouw en structuur. Voor sommige van de voorgestelde wijzigingen zijn mogelijk wetswijzigingen nodig. De Kiesraad roept de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties op om in dat geval initiatief te nemen tot wetswijziging. Ook gaat de Kiesraad graag in overleg met de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties over het benodigde tijdspad om de wijzigingen in de modellen te kunnen realiseren.
Dit advies volgt op het advies van 30 oktober 2023 waarin de Kiesraad verschillende tekstuele aanpassingen in de modellen adviseerde.