Hertelling en herstemming

Gemeentelijk stembureau: Hertelling decentrale stemopname

In gemeenten die decentraal tellen, controleert de gemeente de processen-verbaal van de stembureaus. Als er verschillen zijn in het aantal kiezers dat is toegelaten tot het stembureau en het aantal stembiljetten in de stembus, en er is geen verklaring gegeven voor dit verschil, besluit het gemeentelijk stembureau tot een hertelling. Ook als er optelfouten zijn gemaakt in het proces-verbaal van een stembureau besluit het gemeentelijk stembureau tot een hertelling. Als er na de hertelling een fout in de optelling wordt vastgesteld, wordt dit vastgelegd in een corrigendum. In het corrigendum staan alleen de gegevens die zijn aangepast na de hertelling. Het corrigendum wordt bij het proces-verbaal van het stembureau gevoegd.

Hertelling centrale stemopname

In gemeenten die centraal tellen telt het gemeentelijk stembureau alle stembiljetten van alle stembureaus op lijst- en kandidaatsniveau. De uitkomst van deze telling vergelijkt het gemeentelijk stembureau met de uitkomst van de telling op lijstniveau door de stembureaus. Als er verschillen zijn, onderzoekt het gemeentelijk stembureau die en geeft hiervoor een verklaring in het proces-verbaal.

Het aantal toegelaten kiezers hoeft niet opnieuw geteld te worden door het gemeentelijk stembureau. Alleen als er een verschil is tussen het aantal toegelaten kiezers en het aantal stembiljetten, waarvoor het stembureau geen verklaring heeft gegeven, telt het gemeentelijk stembureau het aantal toegelaten kiezers opnieuw. Blijft het verschil bestaan, dan geeft het gemeentelijk stembureau hiervoor een verklaring in het proces-verbaal.

Nadat eventuele fouten zijn gecorrigeerd stelt het gemeentelijk stembureau de uitslag op gemeenteniveau vast. De gemeentelijke tellingen worden op papier en digitaal overgedragen aan het hoofdstembureau.

Centraal stembureau

Het centraal stembureau kan aan een gemeentelijk stembureau vragen om een hertelling uit te voeren. Dit doet het centraal stembureau als er onverklaarde verschillen zijn tussen het aantal kiezers dat is toegelaten tot het stembureau en het aantal stembiljetten in de stembus, en het gemeentelijk stembureau geen hertelling heeft uitgevoerd. Ook kan het centraal stembureau meldingen krijgen over het vermoeden van fouten in een proces-verbaal. Dan kan het centraal stembureau aan het gemeentelijk stembureau vragen dit te onderzoeken en eventueel een hertelling uit te voeren. Na de hertelling door het gemeentelijk stembureau worden eventuele correcties vastgelegd in een corrigendum. Dit wordt bij het originele proces-verbaal gevoegd. Het centraal stembureau stelt de uitslag vast nadat alle hertellingen zijn uitgevoerd en eventuele correcties zijn doorgevoerd.

De uitslag wordt vastgesteld in een openbare zitting. Als tijdens de zitting bezwaren worden ingebracht, maakt het centraal stembureau hiervan melding in het proces-verbaal. De bezwaren worden tijdens de zitting afgedaan. Alleen als het centraal stembureau op basis van een bezwaar vermoedt dat er een fout is gemaakt die van invloed is op de zetelverdeling, kan het centraal stembureau nogmaals om een hertelling vragen door het gemeentelijk stembureau.

Het centraal stembureau geeft de uitslag op papier en digitaal aan de Tweede Kamer.

Vertegenwoordigend orgaan

Na de bekendmaking van de uitslag door het centraal stembureau kan ook de Tweede Kamer, in het kader van het geloofsbrievenonderzoek, besluiten tot een hertelling. De hertelling wordt dan uitgevoerd door het gemeentelijk stembureau onder toezicht van de Tweede Kamer. Hiervoor geldt dezelfde procedure als wanneer het centraal stembureau besluit dat er een hertelling moet worden gedaan.

Een hertelling komt nog wel eens voor, maar een herstemming is zeldzaam. In geval van een herstemming wordt een nieuwe Europees Parlementsverkiezing georganiseerd. Deze herstemming kan beperkt blijven tot een of enkele stembureaus. Alleen de Tweede Kamer kan een stemming ongeldig verklaren en tot een herstemming besluiten. Dit kan zij doen in het kader van het geloofsbrievenonderzoek. Het ontbreken van een kandidaat op een stembiljet kan bijvoorbeeld een reden zijn voor een herstemming.

Onherroepelijke uitslag

De verkiezingsuitslag is onherroepelijk nadat de Tweede Kamer heeft besloten over de toelating van de Nederlandse leden van het Europees Parlement. Er kan in Nederland geen beroep bij een rechter worden ingesteld tegen de vaststelling van de uitslag.