Kiesdrempel, kiesdeler en voorkeurdrempel

Nederland kent formeel geen kiesdrempel. Als politieke partijen minimaal een vastgesteld percentage van de stemmen moeten halen om een zetel te bemachtigen, dan spreekt men van een kiesdrempel. Wel kennen wij de zogenoemde kiesdeler. De kiesdeler is het aantal stemmen dat nodig is om één zetel te behalen. De voorkeurdrempel is het aantal stemmen op een kandidaat dat nodig is om met voorrang te kunnen worden gekozen.

Kiesdeler

De kiesdeler is het totaal aantal geldige stemmen dat is uitgebracht, gedeeld door het aantal te verdelen zetels. Dat is het aantal stemmen dat een partij moet behalen om in aanmerking te komen voor één zetel.

Een voorbeeld. Bij de Europees Parlementsverkiezing in 2019 werden 5.497.813 geldige stemmen uitgebracht. De kiesdeler was 5.497.813 / 26 zetels = 211.454 9/26 stemmen (geschreven als breuk).

Voorkeurdrempel

Na de verdeling van zetels over de partijen, stelt het centraal stembureau (Kiesraad) vast welke kandidaten zijn gekozen. Zetels worden in eerste instantie toegekend aan kandidaten die met voldoende voorkeurstemmen zijn gekozen. In dat geval moet de kandidaat wel de voorkeurdrempel hebben gehaald. De voorkeurdrempel voor de Europees Parlementsverkiezing is 10% van de kiesdeler.