Waarnemers

In 1998 nodigde Nederland als eerste westerse land buitenlandse waarnemers uit om de Tweede Kamerverkiezing te volgen. De waarnemers uit deze missie kwamen uit enkele nieuwe democratieën, zoals Moldavië, Kirgizië en Albanië. Deze waarnemers konden, zo was het idee, de kennis en ervaring uit deze missie gebruiken voor de versterking van het verkiezingsproces in het land van herkomst.

Kopenhagen Document

De toelating van internationale waarnemersmissies binnen Europa begon met het Kopenhagen Document uit 1990. Hierin spraken de lidstaten van de OVSE, toen nog CVSE geheten, de intentie uit om internationale waarnemers uit andere OVSE-lidstaten uit te nodigen. Hierbij werd primair gedacht aan het toezicht op het verloop van verkiezingen in nieuwe democratieën; landen die na de Koude Oorlog het democratische pad waren ingeslagen. Door waarnemers te sturen hoopten de westerse landen deze kwetsbare democratiseringsprocessen een steuntje in de rug te geven.

Het Kopenhagen Document beperkte zich niet tot nieuwe democratieën. Ook 'gevorderde' democratieën zegden toe internationale waarnemers uit te nodigen. Om dit in Nederland mogelijk te maken moest de Kieswet worden aangepast. Artikel J 39 van de Kieswet bepaalt nu dat de minister van Buitenlandse Zaken ter uitvoering van een verdrag of internationale afspraak waarnemers kan toelaten tot het verloop van de verkiezingen. Nadere regels over internationale waarnemers werden vastgelegd in de artikelen J 36 tot en met J 41 van het Kiesbesluit.

Waarnemingsmissie 2021

Tussen 6 en 22 maart 2021 was een waarnemersmissie van de OVSE-ODIHIR in Nederland, ter beoordeling van de Tweede Kamerverkiezing. Op 19 juli is een rapport uitgebracht met daarin de bevindingen van de verkiezingswaarnemers. In het rapport staan suggesties ter verbetering van het verkiezingsproces. Bijvoorbeeld om het mogelijk te maken dat er beroep bij een rechter tegen de vaststelling van de verkiezingsuitslag kan worden ingesteld.

Waarnemingsmissie 2017

In de periode van 1 tot 19 maart 2017 heeft een waarnemersmissie van OVSE/ODIHIR de Tweede Kamerverkiezing in Nederland beoordeeld. Er werd een rapport uitgebracht naar aanleiding van de missie.

Waarnemingsmissie 2012

In de periode van 29 augustus tot 15 september 2012 verbleef een waarnemersmissie van de OVSE in Nederland om toe te zien op het verloop en de organisatie van de Tweede Kamerverkiezing. Het rapport dat van dit bezoek is uitgebracht, blijkt overwegend positief over de gang van zaken.

Waarnemingsmissie 2010

In 2010 stuurde de OVSE/ODIHIR een waarnemersmissie van de OVSE/ODIHIR naar Nederland bij de de Tweede Kamerverkiezing. Er werd een rapport door de OVSE uitgebracht naar aanleiding van dit bezoek.

Waarnemingsmissie 2006

Ook bij de Tweede Kamerverkiezing in 2006 stuurde de OVSE een waarnemersmissie naar Nederland. De waarnemers toonden zich na afloop in hun rapport in grote lijnen goed te spreken over de gang van zaken in Nederland, maar hadden wel enige kanttekeningen, met name over de praktijk van volmachtstemmen en het elektronisch stemmen.