Beoordeling registratieverzoeken

Het centraal stembureau toetst alleen de partijnaam zelf, niet de doelstelling of de activiteiten van de partij. Hierop geldt één uitzondering. Het centraal stembureau gaat na of sprake is van een politieke groepering. Dit wordt getoetst aan de hand van de statuten en/of de feitelijke activiteiten van de partij.

Het centraal stembureau wijst in de volgende gevallen een verzoek tot registratie af:

• De partijnaam is in strijd met de openbare orde.
• De partijnaam is verwarrend omdat hij geheel of in hoofdzaak overeenstemt met een reeds bij de Kiesraad of het centraal stembureau van de provincie geregistreerde aanduiding van een andere politieke partij, of met een aanduiding waarvoor al eerder een registratieverzoek is ingediend. De partijnaam geheel of in hoofdzaak overeenstemt met een al bij de Kiesraad of het centraal stembureau van de provincie geregistreerde naam van een andere politieke partij, of met een partijnaam waarvoor eerder een registratieverzoek is ingediend.
• De naam is anderszins misleidend voor kiezers.
• De naam bevat meer dan 35 letters of andere tekens.
• De naam komt geheel of in hoofdzaak overeen met die van een door de rechter verboden en ontbonden rechtspersoon.
• Wanneer op dezelfde dag bij het centraal stembureau een verzoek wordt ingediend tot registratie van dezelfde of nagenoeg dezelfde partijnaam.

Zie Kieswet art. G 3.

Wel of niet voldoende onderscheidend vermogen?

Eén van de criteria bij de beoordeling van een registratieverzoek is dat een naam niet verwarrend is voor de kiezer, doordat deze geheel of gedeeltelijk overeenkomt met een al eerder geregistreerde partijnaam. Of dit het geval is, is soms een lastige afweging. Zie de bijlage onderaan voor meer informatie over relevante bepalingen en jurisprudentie.

Termijn indiening en beoordeling registratieverzoek

Het registratieverzoek moet uiterlijk 42 dagen voor de dag van kandidaatstelling door het centraal stembureau ontvangen zijn. Alleen partijen die hun naam tijdig voor de kandidaatstelling hebben laten registreren, kunnen met deze partijnaam meedoen aan de eerstvolgende Provinciale Statenverkiezingen.

De Kieswet geeft geen termijn waarbinnen het centraal stembureau een besluit moet nemen. Op grond van de Algemene wet bestuursrecht geldt dat binnen een redelijke termijn moet worden beslist. Doorgaans wordt op verzoeken binnen zes weken beslist. In verkiezingstijd gaat dit sneller.

Zie Kieswet art. G 2.

Verbieden politieke partij

Het staat burgers vrij om een politieke partij op te richten. Dit recht is gebaseerd op de grondwettelijke vrijheid van vereniging. Nederland kent geen preventief toezicht op politieke partijen of op wat zij zeggen.

Alleen de rechtbank kan, op verzoek van het Openbaar Ministerie, bepalen of een vereniging verboden moet worden. Volgens het Burgerlijk Wetboek kan de rechter een rechtspersoon ontbinden waarvan de werkzaamheid of het doel in strijd is met de openbare orde.

Wijziging naam politieke partij

Als een al geregistreerde partij de naam wil veranderen, kan een schriftelijk wijzigingsverzoek bij het centraal stembureau van de provincie worden ingediend. De beoordeling van dat verzoek vindt op dezelfde wijze plaats als de beoordeling van een registratieverzoek van een partijnaam. Er hoeft dan geen waarborgsom te worden betaald.

Het is raadzaam dat de politieke partij een recent uittreksel uit het Handelsregister van de Kamer van Koophandel meestuurt. Op basis daarvan kan het centraal stembureau vaststellen of het verzoek tot wijziging is ingediend door het daartoe bevoegde bestuur van de politieke partij.

Zie Kieswet art. G 2.

Beroep tegen goedkeuring of weigering partijnamen

Belanghebbenden kunnen rechtstreeks in beroep gaan tegen de goedkeuring of afwijzing van een registratieverzoek. Het beroepschrift moet in tweevoud worden ingediend bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Het beroepschrift moet uiterlijk zes dagen na publicatie van het besluit van het centraal stembureau in de provinciaal blad worden ingediend.

Zie Kieswet art. G 5.