Kiesgerechtigdheid

Om een stem uit te kunnen brengen (actief kiesrecht) gelden de volgende eisen:

• kiezers moeten 18 jaar of ouder zijn
• kiezers moeten niet uitgesloten zijn van het kiesrecht
• kiezers moeten volgens de Basisregistratie Personen op de dag van kandidaatstelling in een waterschap wonen

Stemgerechtigheid Oekraïense vluchtelingen

Niet-Nederlanders die geen EU-burger zijn maar wel voldoen aan de vereisten voor leeftijd en ingezetenschap, mogen alleen stemmen voor het algemeen bestuur als zij op de dag van kandidaatstelling in het bezit zijn van een geldige verblijfstitel op grond van de Vreemdelingenwet 2000 artikel 8 onder a, b, c, d, e of I (artikel B 2a van de Kieswet). Dat kan ook het geval zijn voor personen met een Oekraïense nationaliteit, mits zij over een verblijfstitel beschikken als bedoeld in artikel 8 onder a, b, c, d, e of I van de Vreemdelingenwet 2000.

De Oekraïense vluchtelingen die in Nederland verblijven op grond van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming van de Europese Unie beschikken over verblijfstitel 46 in de BRP (welke titel valt onder artikel 8, onderdeel f en h van de Vreemdelingenwet 2000). Om die reden zijn zij niet kiesgerechtigd bij de waterschapsverkiezingen. Als de Oekraïense vluchtelingen een verblijfsvergunning hebben zonder machtiging tot voorlopig verblijf is er evenmin sprake van een geldige verblijfstitel op grond van de Vreemdelingenwet 2000 art. 8 onder a, b, c, d, e of I.

Passief kiesrecht

De voorwaarden om verkiesbaar te zijn (passief kiesrecht) voor de waterschapsverkiezingen komen nagenoeg overeen met de voorwaarden voor het actief kiesrecht. Er is wel één verschil: de toetsdatum van de verschillende criteria (leeftijd en woonplaats) is de dag van (eventuele) toelating tot het algemeen bestuur.

Wettelijke basis kiesrecht

Het algemeen kiesrecht is als grondrecht in de Grondwet opgenomen. Zie Grondwet art. 4. De nadere uitwerking van het kiesrecht voor onder andere de waterschapsverkiezingen staat in hoofdstuk B van de Kieswet en het daarop gebaseerde Kiesbesluit.

Registratie van kiesgerechtigdheid

Gemeenten registreren de kiesgerechtigdheid van hun inwoners in de Basisregistratie Personen (BRP). Dit gebeurt automatisch bij mensen die 18 jaar worden en bij nieuwe inwoners. Inwoners hoeven dus niet zelf bij het college van burgemeester en wethouders van hun gemeente toestemming te vragen om aan de verkiezing te mogen deelnemen. Zie Kieswet art. D 1. Ter bescherming van de persoonlijke levenssfeer is deze registratie niet openbaar. Wel kan iedereen informatie krijgen over zijn eigen registratie als kiezer. Zie Kieswet art. D 4. Bij de registratie voor de waterschapsverkiezingen wordt op grond van het woonadres van een kiezer bepaald binnen welk waterschap deze kiezer valt. Op grond hiervan verstrekt de gemeente de kiezer de stembescheiden voor de verkiezing van dit waterschap.